Pierwsze wzmianki o przewodnikach prowadzących swoich gości w Tatry pochodzą już z końca XVI wieku. W ostatniej dekadzie XVIII stulecia odwiedzili w celach badawczych Tatry  zagraniczni uczeni – Bretończyk Belsazar Hacquet i Szkot Robert Townson – i korzystali z usług przewodników, którymi byli wówczas miejscowi kłusownicy – polowace. Kilka lat później z usług przewodnickich górali z Jurgowa korzystał w Tatrach Stanisław Staszic.

   Wiosną 1875 roku sekretarz Towarzystwa Tatrzańskiego prof. Leopold Świerz mając doskonałe rozeznanie w środowisku, wydał znanym sobie przewodnikom z Zakopanego książeczki z wykazem miejsc w Tatrach dokąd mogą prowadzić turystów i cennikiem usług. Rok później Towarzystwo Tatrzańskie wydało pisemne upoważnienia do zawodowego zajmowania się przewodnictwem podpisane przez ówczesnych czołowych działaczy zarządu TT.

   Leopold Świerz w drugim tomie „Pamiętnika Towarzystwa Tatrzańskiego” z roku 1877 opublikował pierwszą imienną listę przewodników tatrzańskich. Składała się ona z osiemnastu nazwisk podzielonych na trzy klasy, w zależności od doświadczenia, kompetencji i umiejętności poszczególnych przewodników. Wśród tych pierwszych byli legendarni dziś: Jędrzej Wala starszy, Maciej Sieczka, Szymon Tatar, Wojciech Roj i Jędrzej Wala młodszy – wszyscy z Zakopanego.

  Do tego grona dołączył nieco później legendarny Klimek Bachleda, który zyskał miano „króla przewodników tatrzańskich”, a zginął podczas akcji ratunkowej w 1910 roku.

   Józef Rostafiński, botanik, profesor UJ, wybitny przyrodnik, który bywał często w Tatrach, a w Zakopanem miał własny dom, opublikował w 1883 roku w Krakowie broszurę Jechać, czy nie jechać w Tatry? Napisał w niej o zakopiańskich przewodnikach następujące słowa: „Z chwilą zaś, gdy się wychodzi w górę, Zakopianin staje się nieoszacowanym skarbem i  żaden alpejski przewodnik, biorąc całe masy do porównania, nie może z nim współzawodniczyć ani pod względem wytrwałości, chętnej pomocy, ani niezrównanego humoru. Lepszej, troskliwszej i wyrozumialszej opieki dla kobiet, nawet przeciętnie, nigdzie w alpejskim świecie nie znajdziesz”. Słowa te są aktualne także dziś.

   Stowarzyszenie Przewodników Tatrzańskich im. Klemensa Bachledy w Zakopanem jest spadkobiercą 140 lat tradycji zorganizowanego przewodnictwa tatrzańskiego. Jesteśmy najliczniejszą i dysponującą największym doświadczeniem organizacją przewodników górskich w Polsce. Z naszego grona wywodzi się najwięcej przewodników o najwyższych kwalifikacjach – I i II klasy – a także wielu wybitnych specjalistów: przyrodników, historyków, taterników, narciarzy, jest wśród nas także wielu ratowników TOPR.

   Dziś przewodnik tatrzański to wysokiej klasy fachowiec, który jest w stanie zapewnić Państwu przeżycie ciekawej i bezpiecznej przygody w najwyższych górach Polski – w Tatrach. Świadczymy pełen wachlarz usług przewodnickich. Prowadzimy turystów po wszystkich szlakach turystycznych Tatr Polskich i Słowackich. Uprawnieni przewodnicy wyższych klas prowadzą turystów na udostępnione szczyty leżące poza szlakami turystycznymi oraz na drogi wspinaczkowe – latem i zimą. Oferujemy wycieczki edukacyjne dla grup szkolnych w każdym wieku oraz wycieczki specjalistyczne – przyrodnicze, historyczne, etnograficzne. Prowadzimy objazdowe wycieczki autokarowe po polskim i słowackim Podtatrzu. Pokazujemy turystom także pasma sąsiednie – Pieniny, Małą i Wielką Fatrę, Niżne Tatry, Góry Choczańskie i Słowacki Raj. Zimą można wybrać się w naszym towarzystwie na skiturowe wycieczki narciarskie i poważne skialpinistyczne tury lub wycieczki na rakietach śnieżnych. Oferujemy szkolenia wspinaczkowe i lawinowe. Wielu z nas dysponuje także doświadczeniem górskim nabytym w wysokich górach Europy i innych kontynentów.

   Przewodnik tatrzański to w Polsce zawód regulowany. Uprawienia państwowe nadaje przewodnikom tatrzańskim Marszałek Województwa Małopolskiego, który także nadzoruje proces dwuletniego szkolenia i egzaminowania przewodników. Każdy przewodnik powinien na żądanie pokazać legitymację potwierdzającą jego kwalifikacje. Jednocześnie informujemy, że zgodnie z zarządzeniem dyrektora Tatrzańskiego Parku Narodowego nr 15/2013, dzieci i młodzież szkolna może przebywać w Tatrach wyłącznie pod opieką przewodników tatrzańskich.

   Dlaczego warto wybrać się w góry w naszym towarzystwie? Bo z nami jest bezpieczniej i ciekawiej. Bo znamy Tatry jak własną kieszeń. Bo potrafimy dobrać dla Państwa właściwe cele, bo umiemy dostosować program wycieczki do panujących warunków i możliwości naszych gości. Bo potrafimy ocenić i zminimalizować ewentualne ryzyko. Bo zapewniamy opiekę, a tam gdzie trzeba – asekurację. Bo sporo wiemy o Tatrach i potrafimy w ciekawy sposób przekazywać tę wiedzę. Bo w Tatrach jesteśmy najlepszym i sprawdzonym partnerem, który nigdy Was nie zawiedzie. 

(oprac. Maciej Krupa)